Napolyon Bonapart
Napolyon Bonapart (d. 15 Ağustos 1769, Ajaccio, Korsika – ö. 5 Mayıs 1821, Saint Helena), Fransız Devrimi sonrası Fransa'sında general, Fransa Birinci Konsülü (1799-1804) ve Fransa İmparatoru (1804-1814 ve 1815) olarak hüküm sürmüş bir askeri ve siyasi liderdir. Avrupa ve dünya tarihine damga vurmuş, askeri dehası, siyasi yetenekleri ve getirdiği reformlarla tanınır.
Erken Yaşamı ve Askeri Kariyerinin Başlangıcı
Napolyon, Korsika adasında, İtalyan kökenli soylu bir ailede doğdu. Fransa'da askeri okullarda eğitim aldı ve topçu subayı olarak göreve başladı. Fransız Devrimi sırasında yükselen Napolyon, özellikle Toulon Kuşatması'nda gösterdiği başarılarla dikkat çekti.
İktidara Yükselişi
- İtalya Seferi (1796-1797): Napolyon'un askeri dehasını sergilediği ilk büyük seferdir. Avusturya ve müttefiklerine karşı kazandığı zaferlerle ününü perçinledi.
- Mısır Seferi (1798-1801): İngiliz donanmasının müdahalesiyle askeri açıdan başarısızlıkla sonuçlansa da, Napolyon'un prestijini artırdı ve siyasi hırslarını körükledi.
- 18 Brumaire Darbesi (1799): Napolyon, Emmanuel Joseph Sieyès gibi siyasetçilerle işbirliği yaparak Direktuvar rejimini devirdi ve Fransa Birinci Konsülü oldu.
Fransa Birinci Konsülü (1799-1804)
Bu dönemde Napolyon, Fransa'yı yeniden yapılandırdı ve modernize etti.
- İdari Reformlar: Merkezi hükümeti güçlendirdi, yerel yönetimleri yeniden düzenledi ve vergi sistemini iyileştirdi.
- Ekonomi: Fransa Bankası'nı kurdu, sanayiyi teşvik etti ve ticareti geliştirdi.
- Hukuk: Napolyon Kanunları olarak bilinen Medeni Kanunu yürürlüğe koydu. Bu kanun, eşitlik, mülkiyet hakkı ve laiklik gibi ilkeleri içeriyordu ve birçok ülke için model oldu.
- Din: Papa VII. Pius ile Konkordato imzalayarak Katolik Kilisesi ile devleti uzlaştırdı.
Fransa İmparatoru (1804-1814, 1815)
1804 yılında Napolyon, kendini Fransa İmparatoru ilan etti. Amacı, Fransa'yı Avrupa'nın en güçlü devleti haline getirmek ve Fransız Devrimi'nin ilkelerini yaymaktı.
- Napolyon Savaşları: Avrupa'nın büyük güçleriyle birçok savaşa girdi. Austerlitz Savaşı, Jena-Auerstedt Savaşı gibi zaferlerle kıta Avrupası'nın büyük bölümünü kontrol altına aldı.
- Kıta Sistemi: İngiltere'yi ekonomik olarak zayıflatmak amacıyla uyguladığı bir abluka politikasıydı. Ancak, bu sistem Avrupa ekonomisine zarar verdi ve Napolyon'a karşı muhalefeti artırdı.
- İspanya Seferi (1808-1814): İspanyol halkının direnişi ve İngiliz ordusunun müdahalesiyle Napolyon için büyük bir sorun haline geldi.
- Rusya Seferi (1812): Napolyon'un en büyük hatası olarak kabul edilir. Rusya'nın derinliklerine ilerleyen Fransız ordusu, lojistik sorunlar, açlık ve soğuk yüzünden büyük kayıplar verdi.
Düşüşü ve Sürgünü
- Leipzig Savaşı (1813): "Uluslar Savaşı" olarak da bilinir. Napolyon'un müttefik ordularına karşı yenildiği büyük bir savaştır.
- 1814 İstifa: Müttefik ordularının Paris'e girmesiyle Napolyon tahttan çekilmek zorunda kaldı ve Elba Adası'na sürgüne gönderildi.
- Yüz Gün: 1815'te Elba'dan kaçarak tekrar iktidarı ele geçirdi. Ancak, Waterloo Savaşı'nda İngiliz ve Prusya ordularına yenildi ve bu kez Saint Helena adasına sürgüne gönderildi.
Ölümü
Napolyon, 5 Mayıs 1821'de Saint Helena adasında öldü. Ölüm nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, mide kanseri veya arsenik zehirlenmesi olduğu düşünülmektedir.
Mirası
Napolyon, askeri dehası, siyasi yetenekleri ve getirdiği reformlarla Avrupa ve dünya tarihine derin bir iz bıraktı. Napolyon Kanunları, birçok ülkenin hukuk sistemine ilham kaynağı oldu. Savaşları ve fetihleri Avrupa'nın siyasi haritasını değiştirdi ve milliyetçilik akımının yükselmesine katkıda bulundu. Hakkında sayısız kitap yazılmış, film yapılmış ve efsaneleşmiş bir figürdür.